JESSA WILDEMEERSCH OVER 'DE KAVIJAKS' ANTWERPEN - NEW YORK RETOUR Weldra zendt VTM de langverwachte vijfdelige reeks 'De Kavijaks' uit. Marc Didden schreef het scenario. Stijn Coninx nam plaats op de regisseursstoel. De cast is op zijn minst indrukwekkend te noemen: Jan Decleir, Sien Eggers, Nand Buyl, Hilde Van Mieghem... to name but a few. Maar het was de aangename verschijning van Jessa Wildemeersch (27) die onze aandacht trok. Na een opleiding in Antwerpen en New York, verschillende theaterproducties en enkele bijrollen in 'Witse' en 'Aspe' is ze klaar voor het grote werk. In de Westhoek, en meer bepaald in Knokke-Heist, waren 'de kavijaks' beroemd en berucht. De familie Vantorre, met acht zoons en vijf dochters, was straatarm. De armoede dreef hen bijeen en als ??n blok namen ze het op tegen de wereld. Hun leuze lag voor de hand: 'Een voor alien en allen voor een!' Elke dag - voor, tijdens en na de Tweede Oorlog - leverden ze een gevecht tegen de honger, maar bovenal tegen hun tirannieke vader. De paradox wil dat de autobiografie die Jozef Vantorre neerpende, niet zwaar op de maag ligt. Tussen de regels lezen we dat de familie een belichaming is van karakter, overleven en oneindig relativeringsvermogen. Brussel. Jessa Wildemeersch, quelle h?tesse. De hapjes staan klaar. Er is fruitsap en de wijn staat te chambreren. Ze toont me foto's die tijdens de opnames zijn genomen. Ik wil dichterbij komen en stoot de fles rode wijn omver. De grootte van de vlek neemt recht evenredig toe met het schaamrood op mijn gezicht. Terwijl de fotograaf gniffelend zijn apparatuur opstelt, ga ik over tot mijn eerste vraag. Hoe heb e de rol gekregen? Jessa Wildemeersch: "Ik had in de krant gelezen dat er een serie verfilmd zou worden over een West-Vlaamse vissersfamilie. Iets wat meteen mijn aandacht trok. Mijn grootouders komen uit WestVlaanderen en mijn grootvader is een telg van een vissersfamilie. Toen ik ook nog las dat Stijn Coninx ging regisseren, dacht ik: "dit is echt iets voor mij." Ik heb hem een cv opgestuurd en een flyer van het stuk waar ik toen mee op de planken stond. Hij is samen met Hilde De Zitter van D&D Productions naar een voorstelling komen kijken. Ik werd daarop uitgenodigd om een auditie te doen en enkele weken later kwam het verlossende telefoontje." Je speelt Jeanne, die eigenlijk een mengeling is van twee dochters, en in het boek worden de meisjes nauwelijks zelicht. Hoe bereid je je voor op zo'n rol? "Dat is zo, maar het was een uitdaging die ik met plezier wou aangaan. Het gaf me ook vrijheid. Toen ik het boek las, had ik een meisje in gedachten dat opkijkt naar haar broers. Ze trekken er samen op uit. Ze is een echte kwajongen, met heel veel streken. Maar ik wou er geen tomboy van maken. Het was balanceren tussen iemand die ravot met haar broers en tegelijk kwetsbaar is." Scenarist Marc Didden is dus een andere weg ingeslagen. In het boek staat te lezen dat de familie uit twee blokken bestond: de jongens en de meisjes. "Ik denk dat hij af wou van dat klassieke patroon, met aan de ene kant de jongens en aan de andere kant de meisjes. Hij verlegde het accent naar het verzet van de kinderen tegen de vader, de generaal. Hij was een dominante figuur. Zijn wil was wet. Marc Didden heeft het karakter van Jeanne gecre?erd om het verzet van de vrouwen te belichamen." GOED GEACTEERDE AGRESSIE Laten we een kat een kat noemen: de vader was een echte klootzak. En toch was Jozef Vantorre mild voor hem. Hij vond de generaal gewoon eigenzinnig. Een understatement van jewelste. "Door die hardheid van de vader gingen de kinderen zich opstandig opstellen. Ze moesten zelf hun weg zoeken, leren overleven. Ik ben met de kleinkinderen van de generaal gaan praten. Ze zijn niet op hun mondje gevallen. Het zijn mensen met lef. Hoe hard het ook mag klinken, die dominante vaderfiguur heeft de kavijaks gemaakt tot wat ze zijn: v?chters. Voor de zoons is het gemakkelijker om dat te zeggen. Voor de meisjes ligt het al wat delicater. Zij hebben er littekens aan overgehouden." De makers probeerden zoveel mogelijk acteurs te casten die op elkaar leken. En daar viel de familie Decleir als een godsgeschenk uit de hemel. Jan Decleir is 'de Generaal'. Zoon Jenne zien we in de rol van Piften en dochter Sophie neemt de rol van Cecile voor haar rekening. Is Jan Decleir getypecast als dominante vader? "Dat zou ik niet zeggen. Uiteraard heeft elke vader in een familie een welbepaalde rol. In het geval van jan is er misschien een lichte vorm van dominantie, maar er komt ?berhaupt geen agressie aan te pas. De agressie die hij in 'De Kavijaks' laat zien, heeft hij gewoon goed geacteerd." Wou hij soms niet bijsturen, zoals een bezorgde vader dat doet? "Hij moedigde aan. De hele cast heeft drie dagen samen doorgebracht en het script doorgenomen. Jan was daarbij. Jennes rol was een hele boterham. Jan ging mee zoeken hoe hij het personage kon ontwikkelen. Maar hij deed dat evengoed voor mijn personage... voor iedereen eigenlijk. Hij was een grote supporter." In jouw carri?re is Jan Decleir een rode draad. Toen je aan Studio Herman Teirlinck studeerde, was hij artistiek directeur. Je bent even te zien in 'Verlengd Weekend', waarin hij samen met Wouter Hendrickx de hoofdrol speelt, en nu spelen jullie zij aan zij in 'De Kavijaks'. Blijft er schroom tegenover zo'n monument of is hij gewoon 'de Jakke' voor jou? "Het is dubbel. Soms wel, soms niet. Bij 'De Kavijaks' had ik die schroom helemaal niet. Het was ook duidelijk, de verhouding van mijn rol ten opzichte van zijn rol. Dat familieverband was heel duidelijk. Aan de Studio was hij altijd heel eerlijk tegen mij. Hij motiveerde mij, maar stak het niet onder stoelen of banken als het slecht was. Toen ik in New York verder wou studeren, zag de Studio dat niet zitten, want er stond een stuk op het programma. Jan was degene die achter me stond en dat bleef doen. Ik kijk naar hem op. Ik vind hem een heel goede acteur en een mooie mens. Ik prijs me gelukkig dat ik hem onderweg regelmatig tegenkom. Ik steek er altijd iets van op. Hij is iemand die zich gedienstig opstelt naar het grotere doel en toch dwingt hij respect af." KEIHARD KNOKKEN Je trok naar Amerika om een opleiding te volgen aan de Actors Studio. Je kreeg er les ook les van Al Pacino. Niet de minste. "Het staat buiten kijf dat acteurs zoals Al Pacino mensen zijn die hun vak beheersen. Hij heeft keihard moeten knokken om te geraken waar hij nu staat. Voor zijn doorbraak in 'The Godfather' van Francis Ford Coppola was hij theateracteur. Pacino heeft ettelijke keren auditie gedaan voor de rol, maar de filmstudio wou hem niet. Uiteindelijk heeft Coppola zijn veto gesteld. Pacino komt uit het theater, blijft het trouw en is immer op zoek. De acteurs in de Actors Studio zijn geen stars die alleen in Hollywood rondlopen. Ze komen naar de Actors Studio om dingen uit te proberen of om hun nieuwe monoloog voor te stellen en reacties te vragen. Ze blijven met hun vak bezig en zijn niet bekommerd om hun sterrenstatus. Daar kan ik alleen maar bewondering voor hebben. Daar streef ik als beginnende actrice ook naar: het verhaal dat op de eerste plaats komt. Je ego of status is verwaarloosbaar." Aan de Actors Studio wordt de zogenaamde method acting gedoceerd (de acteur gaat door middel van een doorgedreven voorbereiding volledig op in zijn rol, red.). Zit er een method actress voor me? "Ik weet het niet. Ik denk dat elke acteur een manier heeft om zich voor te bereiden. Men denkt verkeerdelijk dat method acting d? methode is, terwijl het om 'een' methode gaat. Je kunt wel zeggen dat ik een method actress ben, maar ik denk dat iemand die geen opleiding aan de Actors Studio heeft gevolgd, ook method actor kan zijn. Er zijn zoveel methoden. Ik ga nooit zeggen dat iets beter of slechter is. Elke acteur gaat op zoek naar een manier om een verhaal te brengen." Je hebt er alleszins geleerd gedisciplineerd te werken, "Absoluut. Toen ik aan de Studio Herman Teirlinck zat, en ze zeiden dat ik mijn huiswerk moest maken en mijn tekst moest leren, dacht ik: acteren is toch gewoon doen en je amuseren? In New York heb ik geleerd wat een voldoening het geeft als je je verdiept in het verhaal en je het karakter eigen maakt. Ik heb nu een bagage waaruit ik een keuze maak. Ik weet wat voor me werkt en wat niet. De studies waren natuurlijk erg leerrijk, maar die stad is z? overweldigend, zo imposant. Het was studeren ?n overleven. Een combinatie die enorm boeiend was." Ik kon me inbeelden dat het er bij momenten hard aan toeging. Enerzijds tussen de studenten onderling en anderzijds met de mentaliteit van de gemiddelde New Yorker. Nooit gedacht: ik pak mijn valiezen en ik ben hier weg? "Nee. Die stad drijft je zo ver dat het zelfs geen optie is om je valiezen te pakken en weg te gaan. Je moet gewoon constant op je hoede zijn. Ik had allerlei jobs om de eindjes aan elkaar te knopen. Ergens drie dagen werken en niet betaald worden, is geen ondenkbaar scenario. Ofwel kun je die persoon bedreigen ofwel moetje het laten voor wat het is en je concentreren op iets anders. Mijn valiezen pakken en weggaan was een mogelijkheid, maar het was het laatste waar ik aan dacht. Het leuke aan die stad is dat je met dergelijke uitdagingen leert om te gaan. Anderzijds besefte ik ten volle dat het een once in a lifetime opportunity was. Zoiets laatje niet door je handen glippen." Heeft die houding te maken met het ongeval dat gebeurde toen je achttien was? Je moest terug leren open en het weerhield je er niet van om met krukken deel te nemen aan het toelatingsexamen van Studio Herman Teirlinck. "Zeker. Dat ongeval heeft me met mijn voeten op de grond gezet. Ik wou van alles doen. Ik wou reizen, een stuk van de wereld zien. Die gebeurtenis heeft mij in zekere zin vertraagd. Ik moest mijn prioriteiten verleggen. Ik heb daarnaast gerealiseerd dat het in een vingerknip gedaan kan zijn. Ik heb sindsdien ook een houding van: je m'en fou. Ik wil doen waar ik zin in heb. Het klinkt paradoxaal, maar ik sta nu sterker op mijn benen. Als ik naar de foto's kijk voor en na het ongeval, dan zie ik dat er een zekere onschuld is weggevallen. Ik ben harder geworden." STRIPPEN Sinds kort stap je de Actors Studio naar believen binnen en buiten. Je hebt het begeerde 'Lifetime Membership' op zak. "Na drie jaar heb ik een masters degree behaald. En dan kun je meedingen voor een Lifetime Membership. Je krijgt twee kansen. Het eerste jaar heb ik niet meegedaan. Vorig jaar heb ik mijn kans gewaagd. Ik speelde samen met een vriend een stuk uit 'Closer' (gebaseerd op een toneelstuk van Patrick Marber dat werd verfilmd door Mike Nichols met Jude Law, Natalie Portman, Julia Roberts en Clive Owen in de hoofdrollen, red.). Ik speelde de stripper die een punt achter haar relatie wil zetten. Het zijn vijf minuten waarin je je talent moet tonen en alles moet geven. Dankzij dat membership heb ik een ingang naar Amerika. Nu pas heb ik het gevoel dat de Actors Studio een plaats is waar ik in pas. Ik ben iemand die graag zoekt. Ik leer graag, wil dingen te weten komen. Ik leef voor acteren." Tot je erbij neervalt? "Ik kan me niet inbeelden dat ik iets anders zou doen. Ik zou het misschien kunnen, maar ik zie niet in waarom. Ik wil 'het vak' niet heilig maken, maar dit is nu eenmaal datgene dat ik het liefste doe." CEMIL BELEK