STUDIO HERMAN TEIRLINCK VERSUS THE ACTORS' STUDIO Me, Mike en Mustafa De eerste keer dat ik de naam Jessa Wildemeersch hoorde, was enkele jaren geleden. Ik had horen vertellen over een meisje dat een zwaar ongeval had meegemaakt. Ze raapte haar moed en krukken bijeen en deed mee aan het toelatingsexamen van De Studio Herman Teirlinck. Ze revalideerde en voltooide haar opleiding aan de Studio. Ze trok daarop naar New York, volgde lessen aan het befaamde Actors' Studio en stond tijdens Kulturama met een kortverhaal op de planken. Veto wist haar te strikken voor een gesprek. Veto: Na je opleiding aan Studio Herman Teirlinck besliste je om verder te studeren in New York. Had je nog het gevoel dat je nog iets bij te leren had? Of ging het enkel om de ervaring? Jessa Wildemeersch: "Ik wou aanvankelijk stoppen met spelen. Ik was nog heel onzeker over mezelf. Ik genoot ook niet meer van hetgeen ik deed. Als ze me een script toeschoven, wist ik niet goed hoe ik dat moest ontleden of hoe ik me de tekst eigen moest maken. Ik had ook nog niet genoeg vertrouwen om op een podium te stappen. Na de Studio had ik het gevoel dat mijn kunnen nog beperkt was." Instorten Veto: Een tekortkoming van de opleiding aan de Studio? Wildemeersch: "Toen ik afstudeerde aan de Studio waren het woelige tijden. De school stond op instorten. De stad Antwerpen wou de Studio fusioneren met het Conservatorium. Iets dat geen van beide scholen wou. Er was een hele crisis aan de gang en dat was eveneens voelbaar in de begeleiding van de leerlingen. Er ging van de school uit veel aandacht en energie naar het overleven en het hervatten van een visie..." Veto: Vanwaar New York ? Waarom niet dichter bij huis? Londen of Amsterdam bijvoorbeeld. Wildemeersch: "In mijn laatste jaar al koesterde ik de gedachte om naar het buitenland te trekken en daar mijn studies voort te zetten. Ook om aan den lijve te ondervinden wat het is om je ding in een andere taal te doen. Waar ik ook heen zou gaan, het was niet om er de toerist te gaan uithangen. Ik wilde wel degelijk iets doen. Vanaf het moment dat ik een auditie had gedaan, is de bal aan het rollen gegaan. Wat mij ook aansprak aan die school in New York was hun lessenpakket en hun manier van werken. Terwijl er in Londen, bijvoorbeeld, een meer klassiekere aanpak wordt gehanteerd..." Veto: Het was die 'method acting' die je vooral aansprak? Wildemeersch: "Ik wist eerlijk gezegd niet goed wat het juist inhield. Het intrigeerde me wel, maar je komt het pas echt te weten door het te leren. Het is niet zomaar een stijl die je jezelf kunt eigenmaken. Het is vooral een manier van werken. Het gaat om het zoeken naar een systeem om vrij te zijn op een podium." Veto: Bij method acting denk ik aan acteurs die zo in hun rol opgaan dat ze eraanblijven vasthangen zowel op, als naast de sc?ne. Denk maar aan een Al Pacino die tijdens het draaien van Serpico prompt op straat overging tot het arresteren van een crimineel. Wildemeersch: "Je kan er wel ver ingaan, maar het is meer dan dat. Je kan veel onderzoek doen naar een personage en dat helpt je dan om er leven in te blazen. Maar het onderscheid tussen de imaginaire en de re?le wereld blijft bestaan. Ik kan me moeilijk inbeelden dat een acteur geen besef meer heeft in welke van die twee werelden hij zich bevindt. Het is wel zo dat bij alle vormen van acteren de grens tussen realiteit en fictie vervaagt. Het valt voor dat je zodanig opgaat in je personage, dat je eigen 'ik' naar de achtergrond verdwijnt. Op den duur leid je dan een dubbel leven. Maar zeggen dat het alleen method actors zijn die dit meemaken, lijkt me sterk. Het is maar een methode waarbij de acteur en niet de regisseur centraal staat. Al de creativiteit en het werk moeten vanuit de acteur komen. Het is een streven naar acteren dat niet gepland is en het is tegelijkertijd een constante zoektocht naar vernieuwing." Veto: The Actors' Studio is niet zomaar een naam in de Amerikaanse theaterwereld. Wildemeersch: "Het is een kerkje op 44th Street dat ze hebben omgebouwd tot een heater. In de jaren vijftig revolteerde een groep mensen tegen het toenmalig theater. Figuren zoals de Rus Konstantin Stanislavski waren naar de Verenigde Staten ge?migreerd en zijn beginnen lesgeven. Tot voor kort was Paul Newman een van de belangrijkste investeerders. Tot hij enkele jaren geleden besliste om dit stop te zetten. Op dat moment hebben ze de Studio omgevormd tot een echte school en is het uitgegroeid tot een groter gegeven. Al Pacino, Harvey Keitel en Ellen Burstyn staan nu aan het hoofd van die Actors' Studio waar die school aan verbonden is. De school heeft al grote namen voortgebracht (zoals Robert De Niro, cb), maar het is niet iets waar je moet op blijven drijven. Het is in de eerste plaats waar je kan werken en waar acteren heel serieus wordt genomen." Contrast Veto: Je komt dan aan in een metropool. Hoe gaat zoiets? Wildemeersch: "Toen ik aankwam, kende ik niemand. Ik moest letterlijk van nul beginnen. Dat was het meest confronterende. Het was studeren en tegelijkertijd overleven. Tien maanden in piepklein kot wonen, werk zoeken om de eindjes aan mekaar te knopen. Door de jaren heen is dat het moeilijkste gebleven. Ondanks alles is het een ideale leerschool gebleken. Het enige wat mij een veilige thuishaven bood, was de school. Ik kreeg af te rekenen met een enorm contrast. Enerzijds de strijd die je moet voeren om domweg te overleven en anderzijds het plezier dat ik kreeg van de opleiding." Veto: Komt daar nog bij de strijd die je moet voeren op de school zelf. Wildemeersch: "Inderdaad je begint daar dus ook van nul. Pas op, zo wou ik het ook. Zoiets geeft je een enorme vrijheid. Hierdoor kreeg ik weer dat gevoel van je m'en fous terug, wat ik na Herman Teirlinck was kwijtgeraakt. Je zit dan in een land waar er een enorm aanbod van werk is, maar er zijn natuurlijk ook veel acteurs. Al deze factoren sterken je overtuiging en maken dat je je extra gaat inspannen. Het vertrouwen dat ik aanvankelijk niet had, heb ik daardoor gekregen. Het helpt je ook om de dingen te relativeren, om alles in perspectief plaatsen." Veto: En dit alles heeft je aangezet om het kortverhaal Me, Mike en Mustafa neer te schrijven? Wildemeersch: "In mei 2003 ben ik afgestudeerd en normaal gezien ging ik samen met een vriendin een stuk brengen op het theaterfestival van Oostende. Door omstandigheden is zij eruit gestapt. Ik heb dan contact opgenomenn met de producer en die vroeg mij wat ik dan ging doen. Ik zei dat ik wel een oplossing kon vinden. In New York heb ik een kortverhaal geschreven en heb dat dan in Belgi? uitgewerkt. Ik heb het eerst in Oostende gespeeld en ben daarna op tournee gegaan. De gedachte om een monoloog te brengen spookte al lang door mijn hoofd. Mijn inspiratie haalde ik van een stuk dat ik in New York had gezien. Het was er eentje waarbij normaal gezien veel technische dingen aan te pas moesten komen. Het probleem was: niets werkte. Die jongen is dan toch opgekomen en zei tegen het publiek dat hij het stuk niet zou brengen, maar een verhaal zou vertellen. Het publiek was vrij om weg te gaan. Iedereen is blijven zitten. Wel, het was het beste dat ik tot nu toe gezien heb. Het was zo eenvoudig en toch zo herkenbaar. Ik ben dan verhalen beginnen verzinnen, maar dat liep niet van een leien dakje. Mijn vrienden zeiden me dat ik gewoon mijn eigen verhaal moest vertellen. Aanvankelijk wou ik dat niet doen, want het leek zo voor de hand liggend. Ik heb mezelf uiteindelijk moeten dwingen om het te doen. Het is ook de eerste keer dat ik een verhaal breng waarin ik mezelf en niet zomaar een personage speel. Ik heb het nog nooit zo moeilijk gehad. Je begint je bijvoorbeeld opeens af te vragen: 'Wie ben ik?" Veto: Hoe heb je dat gegeven ingevuld om je kortverhaal neer te schrijven? Wildemeersch: "Ik vertel over Mike en Mustafa en onrechtstreeks gaat het over mezelf. De personages en de situaties zijn uit het leven gegrepen. Maar ik wilde niet zomaar een dagboekverhaal over mijn ervaringen brengen. Dat zou wel een interessant verhaal kunnen opleveren, maar het zou t? persoonlijk zijn. Ik vind het boeiend een verhaal te vertellen dat zowel herkenbaar als universeel is.." Stilzitten Veto: Je bent niet alleen met theater bezig. Enkele weken terug was je te zien op De Laatste Show in verband met Het geslacht De Pauw. Wildemeersch: "Ze hadden iemand nodig om Bart De Pauw zijn leven te vertellen in enkele kortfilms. Ik heb dan verschillende personages gespeeld. Het ging zogezegd om mensen met wie hij een verleden had: zijn buurmeisje, zijn verpleegster, een ex-vriendin. Het leuke eraan was dat het allemaal nogal last minute tot stand was gekomen. Ik had niet veel tijd om er echt bij stil te staan en kon spontaan mijn ding doen." Veto: Sinds je terugkeer ben je niet bij de pakken blijven stilzitten. Wildemeersch: "Ik zit nu eenmaal in een branche waarin ze niet op je aan het wachten zijn. Je moet gezien worden met andere woorden. Contacten leggen." Veto: 'Netwerken" heet dat. Wildemeersch: "Ja, maar dat is ook nodig, hoor. Dat is ook een van die dingen die ik in New York geleerd heb. Het gaat bij mij niet om de bekendheid of zo, maar ik wil wel dingen maken en de mensen daarvan op de hoogte brengen. Geen theater zonder publiek." Veto: Binnenkort ben je te zien in een aflevering van Aspe, de nieuwe misdaadreeks op VTM. Wildemeersch: "Het toeval wil dat het personage aansluit bij mezelf. Ik speel een Belgische die naar Amerika is gegaan en actrice is geworden. Nu komt ze naar Brugge met een toneelstuk waarmee ze op Broadway heeft gestaan. We raken dan verwikkeld in een moordzaak. Meer wil ik er niet over kwijt. Je zal dus moeten kijken om te weten hoe het verhaal verder afloopt." Veto: Afgesproken!